Ilmu Kasampurnan Wejangan dari KANJENG SUNAN KALI JOGO dan KI LURAH SEMAR
Sunan kalijaga banjur ngucapake sahadat: ((Asyhadu An Laaaآ Ilaaahaa Illaaقllaah, Wa Asyhadua Anna Muhammadar-Rasuluقllaah)), tأ�gأ�sipun: ((Ingsung anأ�kseni, ora ana Pangeran kang sajati, amung Allah, lan anأ�kseni, Kangjأ�ng Nabi Mukhammad iku utusane Allah ))ق. Ature Sunan Kalijaga marang Sang Prabu: قTiyang nأ�mbah dhatأ�ng arah kemawon, botأ�n sumأ�rأ�p wujud tأ�gأ�sipun, punika tأ�tأ�p kapiripun, lan malih sintأ�n tiyang ingkang nأ�mbah puji ingkang sipat wujud warni, punika nأ�mbah brahala namanipun, mila tiyang punika prأ�lu mangrأ�tos dhatأ�ng lair lan batosipun. Tiyang ngucap punika kأ�dah sumأ�rأ�p dhatأ�ng ingkang dipunucapakأ�n, dene tأ�gأ�sipun Nabi Mukhammad Rasulaقllah: Mukhammad punika makam kuburan, dados badanipun tiyang punika kuburipun rasa sakalir, muji badanipun piyambak, botأ�n muji Mukhammad ing قArab, raganipun manusa punika wأ�wayanganing Dzating Pangeran, wujud makam kubur rasa, Rasul rasa kang nusuli, rasa pangan manjing lesan, Rasule minggah swarga, luقllah, luluh dados أ�ndhut, kasأ�but Rasuluقllah punika rasa ala ganda salah, riningkأ�s dados satunggal Mukhammad Rasulaقllah, kang dhingin wأ�ruh badan, kaping kalih wأ�ruh ing tأ�dhi, wajibipun manusa mangeran rasa, rasa lan tأ�dhi dados nyأ�but Mukhammad rasuluقllah, mila sأ�mbahyang mungأ�l قuzaliق punika tأ�gأ�sipun nyumأ�rأ�pi asalipun. Dene raganipun manusa punika asalipun saking roh idlafi, rohipun Mukhammad Rasul, tأ�gأ�sipun Rasul rasa, wijile rasaning urip, mأ�dal saking badan kang mأ�nga, lantaran ashadualla, manawi botأ�n mأ�ngrأ�tos tأ�gأ�sipun sahadat, botأ�n sumأ�rأ�p rukun Islam, botأ�n mangrأ�tos purwaning dumadosق.Sunan kalijaga ature akeh-akeh, nganti Prabu Brawijaya karsa santun agama Islam, sawise banjur mundhut paras marang Sunan Kalijaga nanging remane ora tأ�dhas digunting, mulane Sunan Kalijaga banjur matur, Sang Prabu diaturi Islam lair batos, amarga yen mung lair bae, remane ora tأ�dhas digunting. Sang Prabu banjur ngandika yen wis lair batos, mulane kأ�na diparasi.Sang Prabu sawise paras banjur ngandika marang Sabdapalon lan Nayagenggong: قKowe karo pisan tak-tuturi, wiwit dina iki aku ninggal agama Buddha, ngrasuk agama Islam, banjur nyأ�but asmaning Allah Kang Sajati. Saka karsaku, kowe sakarone tak-ajak salin agama Rasul tinggal agama Buddha.قSabdapalon ature sأ�ndhu: قKula niki Ratu Dhang Hyang sing rumأ�ksa tanah Jawa. Sintأ�n ingkang jumأ�nأ�ng Nata, dados momongan kula. Wiwit saking lأ�luhur paduka rumiyin, Sang Wiku Manumanasa, Sakutrأ�m lan Bambang Sakri, run-tumurun ngantos dumugi sapriki, kula momong pikukuh lajأ�r Jawi, kula manawi tilأ�m ngantos 200 taun, sadangunipun kula tilأ�m tamtu wontأ�n pأ�pأ�rangan sadherek mأ�ngsah sami sadherek, ingkang nakal sami nأ�dha jalma, sami nأ�dha bangsanipun piyambak, dumugi sapriki umur-kula sampun 2000 langkung 3 taun, momong lajأ�r Jawi, botأ�n wontأ�n ingkang ewah agamanipun, nأ�tأ�pi wiwit sapisan ngestokakأ�n agami Buddha. Sawأ�g paduka ingkang karsa nilar pikukuh luhur Jawi. Jawi tأ�gأ�sipun ngrأ�ti, tأ�ka narimah nama Jawan, rأ�mأ�n manut nunut-nunut, pamrihipun damأ�l kapiran muksa paduka mbenjing.قSabdane Wiku tama sinauran gأ�tأ�r-patأ�r.Sang Prabu Brawijaya sinأ�monan dening Jawata, أ�nggone karsa mlأ�bأ�t agama Rasul, iya iku rأ�rupan kahanan ing dunya ditambahi warna tأ�lu: 1: aran sukأ�t Jawan, 2: pari Randanunut, lan 3: pari Mriyi. Sang Prabu andangu maneh: قKapriye kang padha dadi kأ�kأ�ncأ�nganmu, apa gأ�lأ�m apa ora ninggal agama Buddha, salin agama Rasul, nyأ�but Nabi Mukhammad Rasulaقllah panutaning para Nabi, lan nyأ�but asmaning Allah Kang Sajati?قSabdapalon ature sأ�ndhu: قPaduka mlأ�bأ�t piyambak, kula botأ�n tأ�gأ�l ningali watak siya, kados tiyang قArab. Siya punika tأ�gأ�sipun ngukum, tur siya dhatأ�ng raga, manawi kula santun agami, saestu damأ�l kapiran kamuksan-kula, ing benjing, dene ingkang mastani mulya punika rak tiyang قArab sarta tiyang Islam sadaya, anggenipun ngalأ�m badanipun piyambak. Manawi kula, mastani botأ�n urus, ngalأ�m saening tangga, ngapأ�sakأ�n badanipun piyambak, kula rأ�mأ�n agami lami, nyأ�but Dewa Ingkang Linangkung. Jagad punika raganipun Dewa ingkang asipat budi lan hawa, sampun dados wajibipun manusa punika manut dhatأ�ng eling budi karأ�pan, dados botأ�n ngapirani, manawi nyأ�but Nabi Mukhammad Rasuluقllah, tأ�gأ�se Mukhammad niku makaman kubur, kubure rasa kang salah, namung mangeran rasa wadhag wadhahing أ�ndhut, namung tansah nأ�dha eca, botأ�n ngengأ�ti bilahinipun ing wingking, mila nami Mukhammad inggih makaman kuburan sakalir, roh idlafi tأ�gأ�sipun lapisan, manawi sampun risak wangsul dhatأ�ng asalipun malih. Wangsul Prabu Brawijaya lajأ�ng manggen wontأ�n pundi. Adam punika muntأ�l kaliyan Hyang Brahim, tأ�gأ�sipun kأ�brahen nalika gأ�sangipun, botأ�n manggih raos ingkang saestu, nanging tangining raos wujud badan, dipunwastani Mukhammadun, makaman kuburing rasa, jasanipun budi, dados sipatipun tiyang lan raos. Manawi dipunpundhut ingkang Mahakuwasa, sarira paduka sipate tiyang wujud dados, punika dadosipun piyambak, lantaranipun ngabأ�n awon, bapa biyung botأ�n damأ�l, mila dipunwastani anak, wontأ�nipun wujud piyambak, dadosipun saking gaib samar, saking karsaning Latawalhujwa, ingkang nglimputi wujud, wujudipun piyambak, risak-risakipun piyambak, manawi dipunpundhut dening Ingkang Maha Kuwasa, namung kantun rumaos lan pangraos ingkang paduka-bأ�kta dhatأ�ng pundi kemawon, manawi dados dhأ�mit ingkang tأ�ngga siti, makatأ�n punika ingkang nistha, namung prأ�lu nأ�nggani daging bacin ingkang sampun luluh dados siti, makatأ�n wau tأ�tأ�p botأ�n wontأ�n prأ�lunipun. Ingkang makatأ�n punika amargi namung saking kirang budi kawruhipun, kala gأ�sangipun dereng nأ�dha woh wit kawruh lan woh wit budi, nrimah pأ�jah dados setan, nأ�dha siti ngajأ�ng-ajأ�ng tiyang ngirim sajen tuwin slamأ�tanipun, ing tأ�mbe tilar mujijat rakhmat nyukani kiyamat dhatأ�ng anak putunipun ingkang kantun. Tiyang pأ�jah botأ�n kأ�bawah pranataning Ratu ing lair, sampun mأ�sthi sukma pisah kaliyan budi, manawi tekadipun sae inggih nampeni kamulyan, nanging manawi tekadipun awon inggih nampeni siksanipun. Cobi paduka-jawab atur-kula punikaق.Sang Prabu ngandika: قMulih marang asale, asal Nur bali marang Nurق.Sabdapalon matur maneh: قInggih punika kawruhipun tiyang bingung gأ�sangipun rugi, botأ�n gadhah kawruh kaengأ�tan, dereng nأ�dha woh kawruh lan budi, asal siji mantuk satunggal, punika sanes pأ�jah ingkang utami, dene pأ�jah ingkang utami punika sewu satus tأ�lung puluh. Tأ�gأ�sipun satus punika putus, tأ�lu punika tilas, puluh punika pulih, wujud malih, wujudipun risak, nanging ingkang risak namung ingkang asal saking roh idlafi. Uripipun langgأ�ng namung raga pisah kaliyan sukma, inggih punika sahadat ingkang botأ�n mawi ashadu, gantos roh idlafi lapisan: sasi surup mأ�sthi saking pundi asalipun wiwit dados jalmi. Surup tأ�gأ�sipun: sumurup purwa madya wasananipun, nأ�tأ�pana namane tiyang lumampah, sampun ebah saking prأ�nahipun mlأ�bأ�t mbأ�kta sir cipta lamiق.Sang Prabu ngandika: قCiptaku nempel wong kang luwihق.Sabdapalon matur: قPunika tiyang kأ�sasar, kados dene kأ�mladeyan tumemplek wit-witan agأ�ng, botأ�n bawa piyambak, kamuktenipun namung nأ�mpil. Punika botأ�n pأ�jah utami, pأ�jahipun tiyang nistha, rأ�mأ�nipun namung nempel, nunut-nunut, botأ�n bawa piyambak, manawi dipuntundhung, lajأ�ng klambrangan, dados brأ�kasakan, lajأ�ng nempel dhatأ�ng sanesipun malihق.Sang Prabu ngandika maneh: قAsal suwung aku bali, mأ�nyang suwung, nalika aku durung maujud iya durung ana apa-apa, dadi patiku iya mangkonoق.Sabdapalon: قPunika pأ�jahipun tiyang kalap nglawong, botأ�n iman قilmi, nalika gأ�sangipun kados kewan, namung nأ�dha ngombe lan tilأ�m, makatأ�n punika namung sagأ�d lأ�ma sugih daging, dados nama sampun narimah ngombe uyuh kemawon, ical gأ�sangipun salأ�bأ�tipun pأ�jahق.Sang Prabu: قAku nunggoni makaman kubur, yen wis luluh dadi lأ�buق.Sabdapalon: قInggih punika pأ�jahipun tiyang cubluk, dados setan kuburan, nأ�nggani daging wontأ�n kuburan, daging ingkang sampun luluh dados siti, botأ�n mangrأ�tos santun roh hidlafi enggal. Inggih punika tiyang bodho mangrأ�tosa. Nun!قSang Prabu ngandika: قAku arأ�p muksa saragakuق.Sabdapalon gumuyu: قYen tiyang agami Rasul tأ�rang botأ�n sagأ�d muksa, botأ�n kuwawi ngringkأ�s nguntal raganipun, lأ�ma kakathahأ�n daging. Tiyang pأ�jah muksa punika cأ�laka, amargi nami pأ�jah, nanging botأ�n tilar jisim, namanipun botأ�n sahadat, botأ�n pأ�jah, botأ�n gأ�sang, botأ�n sagأ�d dados roh idlafi enggal, namung dados gunungan dhأ�mitق.Pangandikane Sang Prabu: قAku ora duwe cipta apa-apa, ora ikhtiar nampik milih, sakarsane Kang Maha Kuwasaق.Sabdapalon: قPaduka nilar sipat, botأ�n ngrumaosi yen tinitah linangkung, nilar wajibing manusa, manusa dipunwأ�nangakأ�n nampik milih, manawi sampun narimah dados sela, sampun botأ�n prأ�lu pados قilmi kamulyaning sedaق.Sang Prabu: قCiptaku arأ�p mulih mأ�nyang akhirat, munggah swarga seba Kang maha Kuwasaق.Sabdapalon matur: قAkhirat, swarga, sampun paduka-bأ�kta ngaler ngidul, jagadipun manusa punika sampun mأ�ngku قalam sahir kabir, nalika tapأ�l Adam, sampun pأ�pak: akhirat, swarga, naraka قarasy kursi. Paduka badhe tindak dhatأ�ng akhirat pundi, mangke manawi kأ�sasar lo, mangka أ�nggene akhirat punika tأ�gأ�se mlarat, saأ�nggen-أ�nggen wontأ�n akhirat, manawi kenging kula-singkiri, sampun ngantos kula mantuk dhatأ�ng kamlaratan sarta minggah dhatأ�ng akhirat adil nagari, manawi lأ�pat jawabipun tamtu dipunukum, dipunbanda, dipunpaksa nyambut damأ�l awrat tur botأ�n tampa arta. Klأ�bأ�t akhirat nusa Srأ�nggi, nusa tأ�gأ�sipun manusa, Srأ�ng tأ�gأ�sipun padamأ�lan ingkang awrat sangأ�t. أnggi tأ�gأ�sipun gawe. Dados tأ�gأ�sipun jalma pinأ�ksa nyambut damأ�l dhatأ�ng Ratu Nusa Srأ�nggi namanipun, punapa botأ�n cilaka, tiyang gأ�sang wontأ�n ing dunya kados makatأ�n wau, sakulawargane mung nadhah bأ�ras sapithi, tanpa ulam, sambأ�l, jangan punika akhirat ingkang katingal tata lair, manawi akhiratipun tiyang pأ�jah malah langkung saking punika, paduka sampun ngantos kondur dhatأ�ng akhirat, sampun ngantos minggah dhatأ�ng swarga, mindhak kأ�sasar, kathah rajakaya ingkang wontأ�n ing ngriku, sadaya sami trima tilأ�m kأ�mul siti, gأ�sangipun nyambut damأ�l kanthi paksan, botأ�n salah dipunpragat, paduka sampun ngantos sowan Gusti Allah, amargi Gusti Allah punika botأ�n kantha botأ�n warna, wujudipun amung asma, nglimputi wontأ�n ing dunya tuwin ing akhirat, paduka dereng tأ�pang, tأ�pangipun amung tأ�pang kados cahyanipun lintang lan rأ�mbulan, kapanggihe cahya murub dados satunggal, botأ�n pisah botأ�n kumpul, tأ�bihipun botأ�n mawi wangأ�nan, cأ�lak botأ�n panggihan, kula botأ�n kuwawi cأ�lak, punapa malih paduka, Kangjأ�ng Nabi Musa toh botأ�n kuwawi mandأ�ng dhatأ�ng Gusti Allah, mila Allah botأ�n katingal, namung Dzatipun ingkang nglimputi sadaya wujud, paduka wiji rohani, sanes bangsanipun malaekat, manusa raganipun asal saking nutfah, sowan Hyang Latawalhujwa, manawi panggenanipun sampun sأ�puh, nyuwun ingkang enggal, dados botأ�n wongsal-wangsul, ingkang dipunwastani pأ�jah gأ�sang, ingkang gأ�sang napasipun taksih lumampah, tأ�gأ�sipun urip, ingkang tأ�tأ�p langgأ�ng, botأ�n ewah botأ�n gingsir, ingkang pأ�jah namung raganipun, botأ�n ngraosakأ�n kanikmatan, pramila tumrap tiyang agami Buddha, manawi raganipun sampun sأ�puh, suksmanipun mأ�dal nyuwun gantos ingkang sae, nglangkungi ingkang sampun sأ�puh, nutfah sampun ngantos ebah saking jagadipun, jagadipun manusa punika langgأ�ng, botأ�n ewah gingsir, ingkang ewah punika makaming raos, raga wadhag ingkang asal roh idlafi. Prabu Brawijaya botأ�n anem botأ�n sأ�puh, nanging langgأ�ng manggen wontأ�n satأ�ngahipun jagadipun, lumampah botأ�n ebah saking panggenanipun, wontأ�n salأ�bأ�ting guwa sir cipta kang أ�ning. Gawanأ�n gأ�gawanmu, ngGأ�gawa nأ�dha raga. Tulis ical, etangan gunggunge: kumpul, plأ�satipun wأ�taha. Ningali jantung kأ�tأ�g kiwa: surut marga sire cipta, jujugipun ingkang cأ�tha cأ�thik cأ�thak. Punika pungkasanipun kawruh, kawruhipun tiyang Buddha. Lأ�bأ�tipun roh saking cأ�thak marginipun, kendأ�l malih wontأ�n cأ�thik, mأ�dal wontأ�n kalamwadi, kentir sagara rahmat lajأ�ng lumأ�bأ�t ing guwa indra-kilaning estri, tibaning nikmat ing dhasaring bumi rahmat, wontأ�n ing ngriku ki budi jasa kadhaton baituقllah ingkang mulya, dadosipun saking sabda kun, dados wontأ�n tأ�ngahing jagad swarganing tiyang sأ�puh estri, mila jalma keblatipun wontأ�n tأ�ngahing jagad, jagading tiyang punika guwa sir cipta namanipun, dipunbأ�kta dhatأ�ng pundi-pundi botأ�n ewah, umuripun sampun dipunpasthekakأ�n, botأ�n sagأ�d ewah gingsir, sampun dipunsأ�rat wontأ�n lokhil-makful, bأ�gja cilakanipun gumantung wontأ�n ing budi nalar lan kawruhipun, ingkang ical utawi kirang ikhtiaripun inggih badhe ical utawi kirang bأ�gjanipun. Wiwitanipun keblat sakawan, inggih punika wetan kilen kidul ler : tأ�gأ�sipun wetan : wiwitan manusa maujud; tأ�gأ�sipun kulon : bapa kأ�lonan; tأ�gأ�sipun kidul : estri didudul wأ�tأ�nge ing tأ�ngah; tأ�gأ�sipun lor : laire jabang bayi, tanggal sapisan kapurnaman, sأ�nteg sapisan tأ�nunan sampun nigasi. Tأ�gأ�sipun pur: jumbuh, na; ana wujud, ma; madhأ�p dhatأ�ng wujud; jumbuh punika tأ�gأ�sipun pأ�pak, sarwa wontأ�n, mأ�ngku alam sahir kabir, tanggalipun manusa, lairipun saking tiyang sأ�puhipun estri, sarأ�ng tanggalipun kaliyan sadherekipun kakang mbarأ�p adhi ragil, kakang mbarأ�p punika kawah, adhi punika ari-ari, sadherek ingkang sarأ�ng tanggal gaibipun, rumأ�ksa gأ�sangipun elingipun panjanmaning surya, lأ�nggah rupa cahya, kontأ�ning eling sadayanipun, siyang dalu sampun sumأ�lang dhatأ�ng sadaya rأ�rupen, ingkang engأ�t sadayanipun, surup lan tanggalipun sampun samar : kala rumiyin, sapunika lan benjing, punika kawruhipun tiyang Jawi ingkang agami Buddha. Raga punika dipunibaratakأ�n baita, dene suksmanipun inggih punika tiyang ingkang wontأ�n ing baita wau, ingkang nأ�dahakأ�n pandomipun, manawi baitanipun lumampah mangka salah pandomipun, tamtu manggih cilaka, baita pأ�cah, tiyangipun rأ�bah. Pramila kأ�dah ingkang mapan, mumpung baitanipun taksih lumampah, manawi botأ�n mapan gأ�sangipun, pأ�jah malih sagأ�da mapan, nأ�tأ�pi kamanusanipun, manawi baitanipun bibrah, inggih pisah kaliyan tiyangipun; tأ�gأ�sipun suksma ugi pisah kaliyan budi, punika namanipun sahadat, pisahipun kawula kaliyan Gusti, sah tأ�gأ�sipun pisah, dat punika Dzating Gusti, manawi sampun pisah raga suksma, budinipun lajأ�ng santun baituقllah, napas tali, muji dhatأ�ng Gusti, manawi pisaha raga suksma lan budi, mrأ�titis ingkang botأ�n-botأ�n, yen tunggal, kabأ�saran, tanggalipun botأ�n surup salaminipun, punika kأ�dah ingkang waspada, ngengأ�tana dhatأ�ng asaling kawula, kawula ugi wajib utawi wأ�nang matur dhatأ�ng Gusti, nyuwun baituقllah ingkang enggal, ngungkulana ingkang lami. Raganing manusa punika namanipun baituقllah, inggih prau gaweyaning Allah, dadosipun saking sabda kun, manawi baitanipun tiyang Jawi sagأ�d mapan santun baituقllah malih ingkang sae, baitanipun tiyang Islam gأ�sangipun kantun pangrasa, praunipun sampun rأ�muk, manawi suksma punika pأ�jah ing قalam dunya suwung, botأ�n wontأ�n tiyang, manawi tiyang punika tأ�rus gأ�sang, ing dunya kأ�bak manusa, lampahipun saking أ�nem urut sأ�puh, ngantos roh lapisan, sanadyan suksmanipun tiyang, nanging manawi tekadipun nasar, pأ�jahipun manjalma dados kuwuk, sanadyan suksmanipun kewan, nanging sagأ�d manjalma dados tiyang (kajأ�ngipun, adiling Kawasa tiyang punika pinasthi ngundhuh wohing panggawene piyambak-piyambak). Nalika panjأ�nأ�nganipun Bathara Wisnu jumأ�nأ�ng Nata wontأ�n ing Mأ�ndhang Kasapta, sato wana tuwin lأ�lأ�mbut dipuncipta dados manusa, dados wadya-balanipun Sang Nata. Nalika eyang paduka Prabu Palasara iyasa kadhaton wontأ�n ing Gajahoya, sato wana tuwin lأ�lأ�mbut inggih dipuncipta dados tiyang, pramila gandanipun tiyang satunggal-satunggalipun beda-beda, gandanipun kadosdene nalika taksih dados sato kewan. Sأ�rat tapak Hyang, ingkang dipunwastani Sastrajendrayuningrat, dados saking sabda kun, ingkang dipunwastani jithok tأ�gأ�sipun namung puji thok. Dewa ingkang damأ�l cahya murub nyrambahi badan, tأ�gأ�sipun incأ�ngأ�n aneng cأ�ngأ�lmu. Jiling punika puji eling marang Gusti. Punuk tأ�gأ�sipun panakna. Timbangan tأ�gأ�sipun salang. Pundhak punika panduk, urip wontأ�n ing قalam dunya pados kawruh kaliyan woh kuldi, manawi angsal woh kuldi kathah, untungipun sugih daging, yen angsal woh kawruh kathah, kenging kangge sangu gأ�sang, gأ�sang langgأ�ng ingkang botأ�n sagأ�d pأ�jah.Tأ�pak tأ�gأ�sipun tأ�pa-tapanira. Walikat: walikane gأ�sang. Ula-ula: ulatana, lalarأ�n gأ�gأ�rmu sing nggligir. Sungsum tأ�gأ�sipun sungsungأ�n. Lambung: waktu Dewa nyambung umur, alamipun jalma sambungan, lali eling urip mati. Lأ�mpeng kiwa tأ�ngأ�n tأ�gأ�sipun tekadmu sing lأ�mpأ�ng lair batin, purwa bأ�nأ�r lawan luput, bأ�cik lawan ala. Mata tأ�gأ�sipun tingalana batin siji, sing bأ�nأ�r keblatira, keblat lor bأ�nأ�r siji. Tأ�ngأ�n tأ�gأ�sipun tأ�ngأ�nأ�n ingkang tأ�rang, wontأ�n ing dunya amung sadarmi ngangge raga, botأ�n damأ�l botأ�n tumbas.Kiwa tأ�gأ�sipun: raga iki isi hawa kأ�kajأ�ngan, botأ�n wأ�nang ngأ�kahi pأ�jah. Makatأ�n punika ungأ�ling sأ�rat. Manawi paduka maibأ�n, sintأ�n ingkang damأ�l raga? Sintأ�n ingkang paring nama?inggih namung Latawalhujwa, manawi paduka maibأ�n, paduka tأ�tأ�p kapir, kapiran seda paduka, botأ�n pitados dhatأ�ng sأ�ratipun Gusti, sarta murtat dhatأ�ng lأ�luhur Jawi sadaya, nempel tosan, kajأ�ng sela, dados dhأ�mit tأ�ngga siti, manawi paduka botأ�n sagأ�d maos sastra ingkang wontأ�n ing badanipun manusa, saseda paduka manjalma dhatأ�ng kuwuk, dene manawi sagأ�d sagأ�d maos sastra ingkang wontأ�n ing raga wau, saking tiyang inggih dados tiyang, kasأ�but ing sأ�rat Anbiya, Kanjأ�ng Nabi Musa kala rumiyin tiyang ingkang pأ�jah wontأ�n ing kubur, lajأ�ng tangi malih, gأ�sangipun gantos roh lapis enggal, gantos makam enggal. Manawi paduka ngrasuk agami Islam, tiyang Jawi tamtu lajأ�ng Islam sadaya. Manawi kula, wadhag alus-kula sampun kula-cakup lan kula-carub, sampun jumbuh dados satunggal, inggih nglأ�bأ�t inggih jawi, dados kantun sasأ�dya-kula kemawon, ngadam utawi wujud sagأ�d sami sanalika, manawi kula kأ�pengin badhe wujud, inggih punika wujud-kula, sأ�dya ngadam, inggih sagأ�d ical sami sanalika, yen sأ�dya maujud sagأ�d katingal sanalika. Raga-kawula punika sipating Dewa, badan-kawula sakojur gadhah nama piyambak-piyambak. Cobi paduka-dumuk: pundi wujudipun Sabdapalon, sampun kalingan pajar, saking pajaripun ngantos sampun botأ�n katingal wujudipun Sabdapalon, kantun asma nglimputi badan, botأ�n أ�nem botأ�n sأ�puh, botأ�n pأ�jah botأ�n gأ�sang, gأ�sangipun nglimputi salأ�bأ�ting pأ�jahipun, dene pأ�jahipun nglimputi salأ�bأ�ting gأ�sangipun, langgأ�ng salaminipunق.Sang Prabu ndangu: قAna ing ngأ�ndi Pangeran Kang Sajati?قSabdapalon matur: قBotأ�n tأ�bih botأ�n cأ�lak, paduka wayangipun wujud sipating suksma, dipunanggأ�p sarira tunggal, budi hawa badan, tiga-tiga punika tumindakipun; botأ�n pisah, nanging inggih botأ�n kumpul. Paduka punika sampun Ratu linuhung tamtu botأ�n badhe kأ�kilapan dhatأ�ng atur-kula punikaق.Sang Prabu ngandika maneh: قApa kowe ora manut agama?قSabdapalon ature sأ�ndhu: قManut agami lami, dhatأ�ng agami enggal botأ�n manut! Kenging punapa paduka gantos agami tأ�ka botأ�n nantun kula, paduka punapa kأ�kilapan dhatأ�ng nama kula Sabdapalon? Sabda tأ�gأ�sipun pamuwus, Palon: pikukuh kandhang. Naya tأ�gأ�sipun ulat, Genggong: langgأ�ng botأ�n ewah.Dados wicantأ�n-kula punika, kenging kangge pikأ�kah ulat pasأ�moning tanah Jawi, langgأ�ng salaminipun.ق Sang Prabu ngandika: قKapriye iki, aku wis kأ�bacut mlأ�bu agama Islam, wis disأ�kseni Sahid, aku ora kأ�na bali agama Buddha maneh, aku wirang yen digأ�guyu bumi langit.قSabdapalon matur maneh: قInggih sampun, lakar paduka-lampahi piyambak, kula botأ�n tumut-tumut.قSunan Kalijaga banjur matur marang Sang Prabu, kang surasane ora prأ�lu manggalih kang akeh-akeh, amarga agama Islam iku mulya bangأ�t, sarta matur yen arأ�p nyipta banyu kang ana ing beji, prأ�lu kanggo tandha yأ�kti, kapriye mungguh ing gandane. Yen banyu dicipta bisa ngganda wangi, iku tandha yen Sang Prabu wis mantأ�p marang agama Rasul, nanging yen gandane ora wangi, iku anandhakake: yen Sang Prabu isih panggalih Buddha. Sunan Kalijaga banjur nyipta, padha sanalika banyu sأ�ndhang banjur dadi wangi gandane, ing kono Sunan kalijaga matur marang Sang Prabu, kaya kang wis kathandha, yen Sang Prabu nyata wis mantأ�p marang agama Rasul, amarga banyu sأ�ndhang gandane wangi. (11)Ature Sabdapalon marang Sang Prabu: Punika kasأ�kten punapa? kasأ�ktening uyuh-kula wingi sontأ�n, dipunpamerakأ�n dhatأ�ng kula. Manawi kula timbangana nama kapilare, mأ�ngsah uyuh-kula piyambak, ingkang kula rأ�bat punika? Paduka sampun kأ�lajأ�ng kأ�lorob, karsa dados jawan, irib-iriban, rأ�mأ�n manut nunut-nunut, tanpa guna kula-أ�mong, kula wirang dhatأ�ng bumi langit, wirang momong tiyang cabluk, kula badhe pados momongan ingkang mripat satunggal, botأ�n rأ�mأ�n momong paduka. Manawi kula sumأ�dya ngأ�dalakأ�n kaprawiran, toya kula-أ�ntut sأ�pisan kemawon, sampun dados wangi. Manawi paduka botأ�n pitados, kang kasأ�but ing pikأ�kah Jawi, nama Manik Maya, punika kula, ingkang jasa kawah wedang sanginggiling rأ�di rأ�di Mahmeru punika sadaya kula, adi Guru namung ngideni kemawon, ing wأ�kdal samantأ�n tanah Jawi sitinipun gonjang-ganjing, saking agأ�nging latu ingkang wontأ�n ing ngandhap siti, rأ�di-rأ�di sami kula أ�ntuti, pucakipun lajأ�ng anjأ�mblong, latunipun kathah ingkang mأ�dal, mila tanah Jawi lajأ�ng botأ�n goyang, mila rأ�di-rأ�di ingkang inggil pucakipun, sami mأ�dal latunipun sarta lajأ�ng wontأ�n kawahipun, isi wedang lan toya tawa, punika inggih kula ingkang damأ�l, sadaya wau atas karsanipun Latawalhujwa, ingkang damأ�l bumi lan langit. Punapa cacadipun agami Buddha, tiyang sagأ�d matur piyambak dhatأ�ng Ingkang Maha Kuwasa. Paduka yأ�ktos, manawi sampun santun agami Islam, nilar agami Buddha, turun paduka tamtu apأ�s, Jawi kantun jawan, Jawinipun ical, rأ�mأ�n nunut bangsa sanes. Benjing tamtu dipunprentah dening tiyang Jawi ingkang mangrأ�ti. Cobi paduka-yأ�ktosi, benjing: sasi murub botأ�n tanggal, wiji bungkأ�r botأ�n thukul, dipuntampik dening Dewa, tinanأ�ma thukul mriyi, namung kangge tأ�dha pأ�ksi, mriyi punika pantun kados kأ�tos, amargi paduka ingkang lأ�pat, rأ�mأ�n nأ�mbah sela. Paduka-yأ�ktosi, benjing tanah Jawa ewah hawanipun, wأ�wah bأ�nter awis jawah, suda asilipun siti, kathah tiyang rأ�mأ�n dora, kأ�ndأ�l tindak nistha tuwin rأ�mأ�n supata, jawah salah masa, damأ�l bingungipun kanca tani. Wiwit dintأ�n punika jawahipun sampun suda, amargi kukuminipun manusa anggenipun sami gantos agami. Benjing yen sampun mrأ�tobat, sami engأ�t dhatأ�ng agami Buddha malih, lan sami purun nأ�dha woh kawruh, Dewa lajأ�ng paring pangapura, sagأ�d wangsul kados jaman Buddha jawahipun
dikutip : krismanto.wordpress.com
Yanuar Wisanggeni 
bagus banget isinya apalagi tentang walisongo + sitijenar,klo bleh usul bahasa indonesia dooong :d
bagus banget deh isinya jadi tambah nih referensi tentang islam dan sunan kalijaga bahasanya juga bagus banget, jarang ada yg nulis pake bahasa jawa kromo inggil kayag gini siiiiiiiiiiiiiiip
apapun alasanannya tidak ada salahnya perihal ilmu kasampurnan yang di cari adalah bagaimana pelaksanaaanya (aplikasi )hidup didalam kehidupan dan kehidupan guna melanjutkan perjalana di samudra kehidupan yang hakiki dan bagaimana mengejawantahkan ajaran ini para wali di dalam hidup dan bila saat sekarang masih ada ajaran yang murni dari para wali mohon bubungi kami ini alamt kawulo Zai_haji@yahoo.com. kawulo badhe meguru
siiiiip bener lan bener sepindah amleh kulo nyuwun alamat lan no telp engkah gadah ilmu sejati saya sekarang di kaltim pingim memperdalam kasanah inti sari ilmu sejati ini alamtat Zai_haji@yahoo.com
bener mas bener sekali memang Belio Sunan Kali seorang yang cerdas dan tokoh prurallisme yang sangat cerdas sehinnga fahan fahannya sampai sekarang masih melekat pada masyarakat jawa (khususnnya dan indonesia pada umumnya abelio tidak pernah mengatakn bahwa orang selain muslim salah bahkan Belio samggup menyelam di dala budaya jawa dan Belio mampu mengarah kan Filosopi budaya Hindu ke Filusupi Islam dan sampai sekarang pun masih kental peninggalannya perihal budaya dan filusupi yang di pakai orang jawa di amanpun dia berada.ini berkaitan dengan Syeh Siti jenar, Saya ada pemikiran karena sampai sekarang bahwa sejarah tengtang Syeh siti jenar Nama maupun Asal usul masih diperbincangkan dan pengarang yang stu satu sama yang lain berbeda tengtang siapa Dia yang sebenernya Kami ada pemikiran bahwa Yang namanya Syeh Siti jenar itu tidak ada. semua tenntang Syeh siti jenar itu berupa proses perjalan hidup mulai dari Alam sebelun alam Kandungan ke alam kandungan terus alam ini terus menuju kembali dimana alam sebelun ada atau diamana perjalanan sebelun manusia ada , dan manusia ada kembali manusia itu tiada. dan itu sebuah Cerita atau legenda atau apa namanya yang sengaja di ciptakan oleh sunan kali untuk memberi contoh kepada orang bahwa beragama itu harus melului tahapan tahapan seperti halnya anak yang baru lahir itu tidak langsung bisa makansendiri jadi proses tatanan karena belio juga mampu membelokkan cerita dalam pewayangan dari cerita mahabarata (hindu ) India ke kelusupi Islam.
Ilmu dan ajaran Sunan Kalijaga sangat bagus dan tinggi tapi ada satu hal yang membuat saya bingung, Ko dari semua cerita Wali sanga tentang syech Siti Jenar TIDAK ADA yang sama. Saya Pikir ada satu kisah yang sebenarnya yang disembunyikan oleh para Wali termasuk sunan kalijaga. Untuk maksud dan tujuan menutupi cerita yang sesungguhnya itu masih menjadi teka-teki sampai sekarang, sampai-sampai saya beranggapan wali sanga telah membelokan sejarah dan itu juga ditiru oleh Alm pak Harto. Padahal Nabi Besar Muhammad SAW berkata “Katakanlah Bahwa kebenaran itu Haq dan salah itu BAthil. Tapi apa daya semua telah menjadi sejarah yang semu dan cara pembelokan- pembelokan kebenaran telah banyak ditiru dan menjadi budaya yang mengakar terutama pada para PEMIMpin negara kita. Kesalahan kecil dan berefek besar. Benar atau tidaknya pandangan saya mudah-mudahan bisa diterima toh ini cuma sebatas pandangan dari seorang yang rendah dan tak memahami agama secara mendalam.
bagai mana cara be lajar ilmu ka sampurnaan, bagi yang tahu cara nya tolong bari tahu cara nya, terima kasih.
seperti buah kelapa ilmu dari sunan kalijaga,,
(Sepet, Batok, kulit, kelapa, dan air yang menghidupinya)..pengertian ini sperti hidup manusia. pengetahuan ini baru saya dapat dari kakek saya yang berada di Rembang..beliau mempelajari thorikoh sejak umur 15 thn, dan sekarang beliau tepat berumur 78 thn
memang indah kata2 belio… y saya hanya mau brtanya apakah benar sunan kali jaga berbede pendapat dgn syekh siti jenar karena ajaran siti jenar di anggap sesat. Pada jaman kerajaan demak
saya sangat setuju dgn ajaran skj yg dekat dgn kultur jawa.
Matur suwun
Mksh om tmbh pengalamanku
love this…..
inilah yang dinamakan islam kejawen……
Ilmu kasampurnan puniko,tergantung wonthen jiwo rogo kepribadian Dhe diri setiap manungso.cipto,roso,karso